Akvaryumda Metilen Mavisi Kullanımı

Balıklarınızın sağlığını korumak veya tedavilerini gerçekleştirmek amacıyla akvaryumda metilen mavisi kullanımı gerektiren durumlar oluşabilmektedir. Akvaryumlar, doğal yaşam alanlarını taklit etmeye çalışan küçük ekosistemlerdir. Bu ekosistemlerde, suyun temiz ve dengeli olması, balıkların ve diğer canlıların sağlıklı bir yaşam sürdürebilmeleri için büyük önem taşır.

Akvaryumlarda, zaman içinde su kalitesinin bozulması ve hastalıkların ortaya çıkması kaçınılmazdır. İşte bu durumda, etkili ve doğru bir tedavi yöntemi bulmak ve uygulamak, akvaryum hobisinin başarısı için kritik öneme sahip olur. Hastalıkların ve suyun kalitesinin bozulmasının en büyük nedenlerinden biri, akvaryumda bulunan bakteri, mantar ve parazitlerin hızlı bir şekilde çoğalmasıdır. Bu canlılar, hem balıklarınızın sağlığını tehdit eder, hem de akvaryumda kötü koku ve bulanıklığa yol açar.

İşte bu noktada, metilen mavisi gibi etkili ve hızlı bir tedavi yöntemi bulunmaz bir nimet haline gelir. Peki, sıklıkla hobiciler, veterinerler ya da akvaryumcular tarafından tavsiye edilen akvaryum mavi damla ilacı olan metilen mavisi nedir? Aslında kimya dünyasında uzun yıllardır bilinen ve kullanılan bir bileşiktir. Bu güçlü antioksidan ve antiseptik maddenin akvaryum dünyasında da önemli bir yere sahip olması şaşırtıcı değildir. Özellikle bakteriyel enfeksiyonlar, mantarlar ve parazitlerle mücadele etmekte oldukça etkilidir.

Bu yazımızda, metilen mavisi nedir? Akvaryumda nasıl kullanılır? Gibi sorulara yanıt bulacak ve akvaryumda kullanımının püf noktalarını öğreneceksiniz. Hangi balık hastalıklarında; ne kadar kullanılmalı? Ya da kaç damla uygulanmalı? Gibi merak hususları da içeren aydınlatıcı bir makale oluşturmaya çalışacağız.

Metilen Mavisi Nedir?

Metilen mavisi, aslında kimya dünyasında uzun yıllardır bilinen ve kullanılan bir bileşiktir. Mavi renkte olan bu güçlü antioksidan ve antiseptik madde, akvaryum dünyasında da önemli bir yere sahiptir. Özellikle bakteriyel enfeksiyonlar, mantarlar ve parazitlerle mücadele etmekte oldukça etkilidir.

Akvaryum mavi dezenfektan olarak tanınan metilen çözeltisinin diğer yaygın isimleri “Metiltiyoninyum Klorür, Metemoglobin, Ürolen Mavisi, Metiltiyonat Klorür, Provayblue” olarak bilinmektedir. 380 miligram su ile yapılabilen 3.7 mg./miligramlık çözeltidir.

Metilen Mavisi Ne İşe Yarar?

1. Bakteriyel Enfeksiyonların Önlenmesi: Metilen mavisi, özellikle bakteriyel solungaç enfeksiyonlarının önlenmesinde ve tedavisinde oldukça başarılıdır. Bu sayede, balıklarınız daha sağlıklı bir yaşam sürebilir.
2. Mantar ve Parazitlere Karşı Koruma: Metilen mavisi, mantar ve parazitlerle mücadelede de oldukça etkilidir. Yumurtaların korunmasına ve mantar enfeksiyonlarının önlenmesine yardımcı olur.
3. Yaraların İyileşmesi: Metilen mavisi, balıkların çeşitli nedenlerle oluşan yaralarının iyileşme sürecine de katkıda bulunur. Yara üzerinde mikropların oluşturduğu tahribatı durdurarak iyileşmeyi hızlandırır.
4. Suyun Kalitesinin Artırılması: Akvaryum suyunun kalitesini artırarak balıklarınızın daha sağlıklı bir ortamda yaşamasına yardımcı olur.

Metilen Mavisi Tarihçesi

Metilen çözeltisi “İlk Tam Sentetik İlaç” olarak 1876 yılında Alman kimyager Heinrich Caro tarafından hazırlandı. Ayrıca, Dünya Sağlık Örgütü “WHO” tarafından, temel ilaçlar listesindeki ilaçlar arasında, gerekli görülen en etkili ve güvenli ilaç olarak tanımlanmaktadır.

Tarihte bilinen metilen mavisi kullanım alanları:

• Anti-sıtma ilacı olarak sıtma tedavisinde,
• Siyanür Zehirlenmesinin kısmi tedavisinde,
• Psikotik Bozuklukların tedavisinde,
• Methemoglobinemi tedavisinde,
• İdrar Yolu Enfeksiyonlarının tedavisinde,
• Ifosfamid Toksisitesinin tedavisinde,

Metilen Mavisi Kaç Damla Kullanılır?

Metilen mavisi kullanımı konusunda dikkat edilmesi gereken önemli noktalardan biri de dozajının doğru ayarlanmasıdır. Çoğu zaman, metilen mavisi 10 litre su için 5 ila 10 damla olarak kullanılır. Ancak her akvaryumun ihtiyaçları farklı olabileceği için, kullanımı konusunda üretici firmanın önerilerini dikkate almak ve duruma göre ayarlamak önemlidir.

Akvaryumda Metilen Mavisi Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

1. Dozajı İyi Ayarlamak: Metilen mavisi kullanırken, belirtilen dozajı aşmamaya özen gösterin. Aşırı kullanım, balıkların solungaçlarına zarar verebilir ve bazı durumlarda ölümcül sonuçlar doğurabilir.
2. Karantina Tankı Kullanımı: Eğer akvaryumda sadece belirli balıklar hastaysa, metilen mavisi uygulamasını karantina tankında yapmak daha doğru bir yöntem olacaktır. Böylece, sağlıklı balıkların doğal dengeyi korumalarına yardımcı olabilirsiniz.
3. Uygun Sürede Kullanım: Metilen mavisi kullanımında, belirtilen süreyi aşmamak önemlidir. Genellikle tedavi süreci 3-5 gün arasında değişir. Tedavi süresi boyunca balıkların durumunu yakından takip etmekte fayda var.
4. Su Değişimi: Metilen mavisi uygulamasından sonra, akvaryum suyunun %25’ini değiştirerek balıkların yaşam alanını daha temiz ve sağlıklı hale getirebilirsiniz.
5. Bitkili Akvaryumlarda Dikkat: Metilen mavisi, bazı su bitkilerine zarar verebilir. Bu nedenle, bitkili akvaryumlarda kullanımında dikkatli olunmalı ve gerekirse bitkiler geçici olarak başka bir tanka taşınmalıdır.

Akvaryumda Metilen Mavisi Kullanımı

Metilen mavisi ne için kullanılır? Dünyanın neredeyse her yerinde su ürünleri ve balık yetiştiricileri, suda oluşan mantar enfeksiyonlarını tedavi etmek amacıyla; yaygın olarak su ürünleri tanklarında, balık havuzlarında, akvaryumda ve fanusta metilen çözeltisi kullanmaktadır.

Metilen çözeltisi veya akvaryum balığı yetiştiriciliğinde bilinen adıyla mavi dezenfektan su ürünleri yetiştiriciliğinde ve akvaryumda güvenli bir dezenfektan olarak kabul görmüştür. Beraberinde akvaryum ilaçlarına kıyasla metilen mavisi fiyatları daha uygun olduğundan daha sık tercih edilmektedir. Özellikle balık yetiştiriciliği ile akvaryum balıklarının aşağıda belirteceğimiz bir takım hastalıklarını tedavi etmek amacıyla kullanılmaktadır:

• Nitrat zehirlenmesi,
• Amonyak zehirlenmesi,
• Yumurta mantarı,
• Kadife hastalığı,
• Beyaz benek hastalığı,
• Stres.

Yukarıda belirttiğimiz rahatsızlıklar metilen mavisinin yaygın olarak kullanılma nedenleri arasındadır. Dilerseniz şimdi alt başlıklar halinde sebepleri ve uygulama biçimlerini inceleyelim.

Nitrat Zehirlenmesi

Nitrat zehirlenmesinde canlı bünyesindeki “Methemoglobin” seviyesi artar. Bazı canlı türleri, nitrat artışlarını farklı seviyelerine tolerans gösterebilse de, tolerans seviyesi aşıldığında balıklar zehirlenmeye başlar. Zehirlenmenin ilerleyen safhalarında balık enfekte olup, hastalanır. Nitrat zehirlenmesi yaşayan balıklar huzursuz hareketler sergileyecektir.

Genellikle su çıkışlarına ve su yüzeyine yakın seviyelerde asılı kalırlar. Dikkatli bakıldığında hızlı solungaç hareketleriyle nefes almaya çalıştıklarını, solungaç bölgelerinde kahverengi bir renklenmenin oluştuğunu görebilirsiniz. Zehirlenme durumuna bağlı olarak kahverengi renklenmede artış yaşanacaktır.

Nitrat zehirlenmesinde en temel neden organik atık yükünde meydana gelen kontrolsüz artışlardır. Bu nedenle nitrat seviyesindeki kontrolsüz artışın önüne geçmek için su değişimlerini ihmal etmemeye özen gösterin. Fakat nitrat zehirlenmesinin yaşandığı bir tankınız var ise, hızlı bir şekilde %30 ile %50 arası bir su değişimi yapmanız çözümü hızlandıracaktır.

Nitrat zehirlenmesi için metilen mavisi kullanımında ürünün kullanım talimatına uygun şekilde akvaryuma eklenmesi suretiyle tedaviye başlanabilir. Ciddi zehirlenmelerde balıklarınızı ayrıca metilen banyosuna tabii tutabilirsiniz.

Amonyak Zehirlenmesi

Akvaryumdaki azot döngüsünde ortaya çıkan aksamalar veya organik maddelerin artışının azot döngüsünde yeterince ayrıştırılamaması sonucunda ortaya çıkar. Tank içerisindeki pH seviyesinin yükselmesi ile gerçekleşmektedir. Düşük seviyelerdeki amonyak zehirlenmesi balıkların solungaçlarına zarar vermektedir. Ancak yüksek seviyedeki amonyak zehirlenmesi ölümcül sonuçlara yol açabilir.

Amonyak zehirlenmesine bağlı olarak enfekte olan balıkların rengi solmaya başlar. Halsiz ve uyuşuk haller sergileyen balıkların solungaçlarında kırmızı ya da mor renkler görülür. Ayrıca vücutlarında ve yüzgeçlerinde kırmızı çizgiler oluşur. Hatta ilerleyen durumlarda balıkların akvaryum tabanına çökmesi ve hareketlerinde kısıtlanma söz konusu olabilir.

Amonyak zehirlenmesinde metilen çözeltisinin kullanım talimatına uygun şekilde akvaryuma eklenmesi zehirlenmeyi ortadan kaldırmaya yardımcı olacaktır. Tedavi sonrasında 2 gün ara ile kısmi su değişimi (%30) yapılarak, tank içerisindeki atıklar akvaryumdan uzaklaştırılıp taze su eklenmesi uygun olacaktır.

Yumurta Mantarı

Akvaryum balığı üretiminde en yaygın uygulamalardan biri de, üretimde elde edilen balık yumurtaları üzerindeki mantar ve bakterilerin oluşumunu engellemeye yönelik kullanımdır. Sağlıklı su değerlerinde sahip tanklarda yumurtalar doğru şekilde gelişmektedir. Fakat üretim akvaryumlarında ve yumurta gelişim dönemlerinde su şartlarındaki değişikliklere bağlık olarak zaman zaman mantar oluşumları görülmektedir.

Yumurtaların çevresinde ve üzerinde oluşan zararlı bakteri ya da mantarlar, yumurtaların bozulmasına neden olmaktadır. Metilen kullanımı sudaki bakteri ve mantarların dezenfekte edilmesini sağladığından, üreticilere yumurta gelişim dönemlerinde yardımcı olmaktadır. Yumurta mantarlaşmasını önlemek amacıyla metilen kullanımında ilaç dozajı çok dikkatli ayarlanmalıdır.

Kadife Hastalığı

Bu hastalık, “Oödinium, Rust veya Gold Dust Disease” isimleriyle de bilinmektedir. Akvaryum balıkları arasında yaygın hastalıklardan biridir. “Oödinium limneticum” ve “Oödinium Pilularis” olarak bilinen parazitlerden kaynaklanan hastalık hem tatlı su hem de tuzlu su akvaryumlarında görülür. Parazit çoğunlukla solungaç bölgesi gibi yumuşak dokunun olduğu alanlara saldırır.

Fotosentez yaparak ve bulunduğu dokuyu inceleterek beslenir. Fotosentezi durdurarak parazitin çoğalmasını engellemek veya verdiği zararı en az seviyede tutarak tedaviyi desteklemek amacıyla; akvaryumun etrafı ışık görmeyecek şekilde koyu renkli bir kağıt ile kaplanabilir. Ayrıca aydınlatmanın geçici olarak durdurulması gerekir.

Balıklar kadife parazitinden kurtulmak için vücutlarını sert yüzeylere sürterek çizerler. Bu çizik ve yaralanmalar ise parazitin vereceği zararı artırmaktadır. Parazitlerin atak zamanlarında balıklar önce halsizleşmeye başlar. Sonrasında iştah kaybı ile yeme ilgisizlik, kilo kaybı, solunum güçlüğü, yüzgeçlerin vücuda yapışık durması ve balığın vücudunda sarı veya paslı renkli bir doku görünümü oluşur.

Hastalığın ilerlemesi durumunda balığın cildinde soyulmalar oluşabilir. Bu durumda, kullanacağız ürünün üzerindeki talimatlara uygun şekilde akvaryuma metilen uygulaması yapılabileceği gibi balığa ayrı bir tank içerisinde metilen banyosu uygulanabilir. Banyo tedavisinde balığın taşınması için kullanılan kepçe gibi ekipmanların de dezenfekte edilmesi gerekir. Aksi takdirde farklı akvaryumlarda kullanıldığında hastalık taşınması söz konusu olabilir.

Beyaz Benek Hastalığı

Beyaz benek hastalığı, “Ichthyophthirius Multifilis” olarak da bilinmektedir. Bu hastalığın en belirtilerinde en dikkat çekeni, balıkların vücudunda görülen küçük beyaz noktalardır. Beyaz benek hastalığı olarak isimlendirilmesindeki temek etken, balığın gövdesi ve yüzgeçleri üzerinde görülen bu beyaz noktalardır.

Enfekte olan balık, vücudunu kayalara, zemine ve dekor malzemelerine sürtünme eğilimi gösterir. Hastalığın ilerleyen aşamalarında hareketsizleşerek daha uyuşuk bir hale bürünen balığın vücudunda beneklerle birlikte kızarıklık oluşumları görülebilir.

Beyaz benek hastalığının oluşmasında etkili olan iki faktör bulunmaktadır. Akvaryuma enfeksiyon taşıyıcısı bir balığın eklenmesi veya akvaryum ısısındaki dalgalanmalar beyaz benek hastalığına neden olur. Bu hastalığın oluşumunu engellemek için tanka yeni balık ekleme sıklığını azaltmalı ve akvaryum ısısını sabit seviyelerde tutmaya çalışmalısınız.

Tüm dikkatinize rağmen hastalığın oluşması durumunda önerilen dozda metilen mavisi beyaz benek hastalığının ilerleyişini durduracak ve tedaviye yardımcı olacaktır. Beyaz benek tedavisi için akvaryuma direkt uygulama yapabilir ve balıklarınıza metilen banyosu yaptırabilirsiniz.

Beyaz Benek Hastalığı ve Tedavisi hakkında daha detaylı bilgilerin yer aldığı makalemizi incelemek isterseniz tıklayınız.

Stres

Akvaryum balıkları özellikle uzun süren nakliye süreçlerinde veya tank değişikliklerinde kolaylıkla strese girebilir. Stres direkt olarak bir hastalık türü olarak kabul edilmese de, hastalıklara zemin hazırlayan kritik faktörlerden biridir.

Balıkların taşınması durumunda ve nakliye paketlerinde balıklar için anti-depresan özelliği göstermesi amacıyla metilen çözeltisi kullanılmaktadır. Transfer süreçlerinde stres giderici ve dezenfekten olarak kullanılan metilen çözeltisi çoğunluklar balık üreticileri tarafından tercih edilen bir yöntemdir.

Akvaryuma Uygulama ve Metilen Mavisi Banyosu

Metilen, kullandığınız ürünün türüne ve kullanım talimatlarına göre tedavi amacıyla akvaryuma direkt olarak uygulanabilir. Fakat akvaryuma direkt olarak uygulama yapıldığında tedavi süresi belirtilen zaman dilimi ile sınırlı tutulmalıdır. Ayrıca tanka uygulanan çözeltinin, faydalı bakteri popülasyonu üzerindeki öldürücü etkisi göz ardı edilmemelidir.

Akvaryum içerisindeki metilen tedavisini sonlandırdıktan sonra, akvaryumda %50 su değişimi yaparak faydalı bakteri kültürü eklemeniz faydalı olacaktır. İlacın akvaryumda uygulamasının olumsuz etkilerini yaşamamak adına, tedaviyi metilen mavisi banyosu olarak uygulayabilirsiniz.

Banyo uygulamasında akvaryumdan ayrı bir kap içerisine aldığınız su miktarına kullandığınız ürünün üzerinde belirtilen miktarda metilen çözeltisi ekleyerek balıklarınızı ayrı bir kap içerisinde tedavi edebilirsiniz. Banyo tedavisi uygulanırken dikkatli olunmalı, tedavi süresi tavsiye edilen süreyi aşmamalıdır.

Metilen Mavisi Hakkında Önemli Bilgiler

• Profesyonel akvaristler değilseniz, akvaryumda kullanacağınız metilen çözeltisini kendiniz hazırlamaya çalışmamalı, akvaryum için üretilen hazır ürünleri tercih etmelisiniz. Çünkü çözelti oluşturulurken yapılabilecek hatalar tehlikeli sonuçlara neden olacaktır.
• Metilen mavisi balıklara zarar verir mi? Akvaryumda önerilen dozların kullanılması durumunda balıklar için zararlı olmadığını söyleyebiliriz. Ancak hassas omurgasız canlıların etkilenip etkilenmediği konusunda bilimsel bir çalışma bulunmamaktadır. Diğer yandan metilen mavisi faydaları, yalnızca dezenfeksiyon ve hastalık tedavisinde geçerlidir. Hastalık olmayan durumlarda akvaryuma metilen uygulaması yapılması, faydalı bakteri popülasyonunuzun yok olmasına neden olacaktır.
• Fanusta kullanımı gerektiren durumlarda, ürünün kullanım talimatında yeterli bilgi bulunmaması durumunda, araştırma yapılmadan ilaç uygulanmamalıdır. Çünkü içerisindeki su miktarı kısıtlı olduğundan, fanusta metilen mavisi kullanımı son derece dikkat gerektirecektir.
• Akvaryumdaki azot döngüsünün sağlıklı işleyişi ve faydalı bakteri popülasyonunu korumak için; akvaryumda dağılması muhtemel ciddi bir enfeksiyon durumu söz konusu olmadıkça ilaçların karantina tankında veya ayrı bir kaba alınan akvaryum suyu içerisinde uygulanması daha doğru bir yaklaşım olacaktır.
• Metilen mavisi bitkiye zarar verir mi? Akvaryumda tedavi amacıyla metilen çözeltisi kullanımı bitkilere zarar vermemektedir. Tabi ki uygun dozlarda kullanılması halinde… Haliyle bitkili akvaryumda metilen mavisi kullanımı konusunda dikkatli olunmalı, doz aşımı yapılmamalıdır. Hatta mümkünse hastalık taşıyan canlılara banyo tedavisinin uygulanması daha doğru olur.

Metilen Mavisi Lekesi Nasıl Çıkar?

Akvaryumda metilen tedavisi uygulayanlar için halıya, masa örtüsüne ve çeşitli eşyaların üzerine damlayan metilen lekesi mavi mürekkep kadar can sıkıcı bir sorundur. Yahut akvaryumda uzun süreli tedavilerde dekorların üzerinde oluşan mavi lekeler akvaryumdaki görüntünün güzelliğini perdeleyen bir etki yapmaktadır.

Leke çıkarıcı oxi action etkili deterjanlar da metilen mavisi lekesinin giderilmesinde oldukça etkilidir. Leke eğer halı ve eşyaların üzerinde ise leke çıkarıcı deterjanlardan faydalanabilirsiniz. Beyaz renkli kumaşa sahip eşyalarda çamaşır suyuna batırılmış bir bez yardımıyla lekenin kolaylıkla giderilmesini sağlayabilirsiniz. Ancak akvaryum içerisindeki dekorların üzerinde oluşan maviliklerin giderilmesi için deterjan kullanımından uzak durulmalı, sirke ve benzeri doğal ürünlerden faydalanılmalıdır.

Sonuç olarak, akvaryumda metilen mavisi kullanımı, balıklarınızın sağlığı ve yaşam kalitesi açısından büyük önem taşımaktadır. Dozajını ve süresini doğru ayarlayarak, metilen mavisinin faydalarından en iyi şekilde yararlanabilir ve akvaryumunuzdaki balıklarınızın daha sağlıklı bir yaşam sürmesine katkıda bulunabilirsiniz. Unutmayın, sağlıklı bir akvaryum, mutlu balıklar demektir!

Fotoğraf Galerisi