Bitki Akvaryumlarında Neden Co2 Kullanılır?

Bitki akvaryumlarında profesyonelliğe yöneldikçe karbondioksit kullanımı  söz konusu olmaktadır. Günümüzde gelişen teknoloji ve sağlanan ürünlerle bitki akvaryumunda Co2 kullanımı popüler hale gelmiştir. Karbondioksit(Co2) kullanırken balıklar için güvenli, bitkiler için faydalı bir ortam sağlanması amacıyla karbondioksit seviyesinde bir denge oluşturulması gerekir.

Bitkili akvaryum kurulumu yapmak isteyenler sıklıkla Co2 siz akvaryum bitkisi olarak kabul gören bitkileri tercih etmektedir. Ancak co2 istemeyen akvaryum bitkileri oldukça sınırlıdır ve karbondioksit ihtiyaçları oldukça az olan türlerdir. Başka bir deyişle ortamda az miktarda bulunan karbondioksit seviyesini tolere edebilen bitkilerdir. Şayet bakımını yapacağınız bitki türünü belirlerken iyi bir araştırma yaparak, ihtiyaçlarını incelemelisiniz.

Profesyonel destekli bitki akvaryumu kurarken veya akvaryuma ekleyeceğiniz bitki türleri karbondioksit desteği isteyen türler olduğunda ise karbondioksit kullanımının hassas bir denge gerektirdiğini bilmelisiniz. Haliyle bitki akvaryumunda Co2 sistemleri kullanılmadan önce, Co2 dengesi konusuna odaklanılmalıdır. Dengenin oluşturulmasından önce ise, karbondioksitin akvaryum ortamındaki varlığının, canlılar üzerindeki etkisi ve bitkiler için öneminin iyi incelenmesi gerekir.

Bu yazımızda akvaryum bitkileri için Co2 gerekli mi? Sorusunu yanıtlayarak bitki akvaryumu karbondioksit kullanımı konusunu detaylarıyla inceleyeceğiz. Bu sayede bitkilerin karbondioksit ihtiyacından tutunda, akvaryumda Co2 kullanımının püf noktaları hakkında merak edilen her hususa cevap veren bir rehber oluşturmaya çalışacağız.

Bitkili Akvaryumda CO2 Gerekli Mi?

Bitkili akvaryumda CO2 şart mı? Evet, bitkili akvaryumlarda CO2 kullanılması gerekli olabilir. CO2 eklenmesi, bitkilerin daha hızlı ve sağlıklı büyümesine yardımcı olur ve akvaryumdaki oksijen seviyelerinin artmasını sağlar. Ayrıca, CO2 eksikliği alglerin büyümesine neden olabilir, bu da akvaryumun görünümünü bozabilir ve balıkların sağlığına zarar verebilir.

CO2 eklemek için kullanabileceğiniz birkaç farklı yöntem vardır. Bir CO2 kitine yatırım yapabilir veya CO2 jeneratörü veya CO2 solüsyonu kullanabilirsiniz. Hangi yöntemi seçerseniz seçin, CO2 seviyesini dikkatli bir şekilde izlemeniz ve aşırı dozajdan kaçınmanız önemlidir. Aşırı CO2, balıkların sağlığına zarar verebilir ve pH seviyesini düşürerek suyun asidik olmasına neden olabilir.

Bitkiler İçin Co2 Varlığının Önemi

Karbon, bitkilerin büyümek için ihtiyaç duyduğu besinlerin başında gelmektedir. Bitkiler için hayati bir öneme sahip olan karbon elementi, kuru bitki ağırlığının %43 ünü teşkil etmektedir. Fotosentez reaksiyonunda ışık ve karbondioksit bitkiler tarafından kimyasal enerjiye dönüştürülmekte, su içerisinde var olan besinler enzimler aracılığıyla sentezlenerek açığa çıkan enerji bitkinin yaşamını sürdürmesini ve gelişmesini sağlar.

Bitkiler karbonu öncelikle Co2 in özümsenmesi yoluyla bünyelerine alırlar. Karbon, bitki anatomisinde selülozun, proteinlerin, karbonhidratların ve birçok enzim bileşiğinin yapısındaki yapı taşı niteliğindedir. Bitkiler karbonu iki şekilde temin ederler.

Birinci karbon kaynağı, ortamda serbest olarak bulunan karbondioksit bileşenidir. Ve bu bileşenin sağlamanın en etkili yolu karbondioksit gazının enjeksiyonudur. Ancak karbondioksit in yetersiz olduğu durumlarda bitkiler, karbon ihtiyaçlarını akvaryum suyu içerisindeki karbonat bileşiklerinden (Karbonik asit “H2CO3”, Bikarbonat “HCO3” , Karbonat “CO3”)  karşılar.

Akvaryum içindeki karbondioksit miktarı ele alınırken, dışarıdan ekleme yapılmadan balıkların solunumuyla bir miktar karbondioksit oluşsa da, ortamdaki Co2 varlığının büyük bir çoğunluğu biyolojik filtreleme sisteminde bakteriler tarafından sağlanmaktadır. Fakat bu şekilde doğal yollarla sağlanan karbondioksit miktarı yoğun bitkili ve yüksek destekli(High-tech) bitki akvaryumları için yeterli olmayacaktır.

Işık ve besin miktarının yeterince var olduğu düşünülen high-tech akvaryumlarda bitkiler tarafında fotosentez esnasında kullanılan Co2 in bitkinin ihtiyacı olduğu kadarınca yerine konulması gerekmektedir. Bu nedenle yoğun bitki popülasyonuna sahip high-tech akvaryumlarda dışarıdan karbondioksit enjekte edilmelidir.

Bitki Akvaryumunda Bulunması Gereken Co2 Miktarı

Bitkilerin fotosentez için ihtiyaç duydukları karbondioksit miktarı değişkenlik gösterse de bitki akvaryumlarında bitkiler ve diğer canlılar için sağlıklı seviyedeki çözünmüş Co2 miktarı ortalama 20-30 ppm. seviyesidir. Bu seviyenin altındaki karbondioksit miktarında alg oluşumu söz konusu olabileceği gibi, 30 pmm. üzerindeki seviyeler ise akvaryumdaki balıklar ve diğer canlılar için tehlikelidir.

Karbondioksit, balıklar tarafından aşırı dozda alındığında toksik bir hale gelmektedir. Bu nedenle balık ve sucul canlı hayvan bulunan bitki akvaryumlarında Co2 seviyelerinin uzun vadede test edilerek belirtilen seviyelerde tutulması hayati öneme sahiptir.

Karbondioksit seviyesindeki ani değişimler pH üzerinde de ani ve tehlikeli bir değişime neden olmaktadır. Bu durumun temel nedeni, karbondioksit ve pH ilişkisi arasında ters orantı olmasıdır. Su içerisinde çözünen Co2 miktarı arttıkça pH seviyesinde düşüşler gözlemlenecektir.

Ani pH düşümlerinde ve 30 ppm. üzerindeki karbondioksit seviyelerindeki pH derecesi balıklar için şok etkisine yol açabilmektedir. pH dengesizliklerine bağlı ani şok ve uzun süren düşük pH seviyesi de bitki akvaryumlarında canlı ölümleri üzerinde olumsuz bir üne sahiptir.

Akvaryumdaki Co2 Miktarının Belirlenmesi

Bitkili akvaryumda co2 ne kadar verilmeli? Bitki akvaryumunda Co2 kullanımında, bitki ve balıklara sağlıklı bir ortamın oluşturulması için gerekli olan karbondioksit miktarının öneminden bahsetmiştik. Şimdi ise bitkili akvaryumda co2 kullanımı ile birlikte bitkili akvaryum co2 miktarının nasıl belirleneceğine değinelim.

Bitki akvaryumlarında uzun vadeli ölçümleme yapılmasına olanak veren ve karbondioksit ölçümlerinde genel kabul gören yöntem Co2 Göstergesi (Co2 İndicator) kullanımıdır. Göstergelerdeki temel mantık gösterge ekipmanının içinde bulunan bromotimol mavisi ve reaktif pH çözeltisi sıvısındaki renk değişimlerinin izlenmesidir.

Co2 in olmadığı ya da çok az miktarda bulunduğu sularda gösterge sıvısının rengi mavi olacaktır. Bu renk su içerisinde karbondioksit miktarının bitkileriniz için yeterli olmadığını işaret edecektir. Sudaki çözünmüş Co2 gazı bu sıvı ile reaksiyona girdiğinde, karbondioksit miktarı yükseldikçe pH seviyesi düştüğünden sıvının rengi maviden yeşile doğru yönelim gösterecektir.

Yeterli karbondioksit seviyesi oluştuğunda ise sıvının rengi yeşil bir hal alacaktır. Karbondioksit miktarında artış devam ettikçe sıvının rengi yeşilden açık yeşile ve sarıya doğru yönelim gösterir. Gösterge sıvısının sarı renk alması suyunuzda aşırı miktarda karbondioksit bulunduğunu gösterir, suyunuzun içerisinde balıklar ve diğer canlı hayvanlar için tehlikeli seviyede karbondioksit olduğunu belirtir.

Co2 göstergesi dışında, su içerisindeki pH-kH seviyelerinin takibi yapılarak suyunuzda yeterli karbondioksit bulunup bulunmadığını tespit edebilirsiniz. Fakat bu yöntem kafa karıştırıcı olabilmektedir. Belirttiğimiz iki yöntem dışında karbondioksit ölçümü yapılmasına yönelik piyasada mevcut, çeşitli markalar tarafından üretilmiş test kitleri de bulunmaktadır.

Ayrıca, Bitki Akvaryumu Besin Kaynakları konusunda detaylı bilgi edinmek isterseniz tıklayınız.

Akvaryum Co2 Sistemi Fotoğrafları