Bitki Akvaryumu İçin Mikro Besinler

Bitki akvaryumu için mikro elementler, makro besinlerin emilimini destekler, aynı zamanda akvaryum bitkilerinin yaşamsal fonksiyonlarının sağlıklı bir şekilde işleyişini sağlar. Dolayısıyla akvaryumda yeterince olmaması durumunda bir takım eksiklik belirtileri ortaya çıkmaktadır.

Bu yazımızda mikro elementler ve özelliklerine değinerek merak edilen tüm detayları ele alacağız. Aynı zamanda bitki akvaryumlarında ihtiyaç duyulan mikro elementler ile akvaryumda mikro element eksikliği belirtileri konusuna değineceğiz.

Akvaryumda mikro element gübresi nasıl kullanılır? Sorusunu merak edenler için ise, mikro element gübresi kullanımı hakkında püf noktalara yer vereceğiz. Sizde akvaryumunuzdaki bitkilerin mikro besin ihtiyaçları hakkında bilgi almak ve bitki akvaryumunda mikro element gübresi kullanımının ipuçlarını öğrenmek istiyorsanız, yazımızı dikkatle okumalısınız.

Bitki akvaryumunda akvaryum bitkilerinin ihtiyaç duyduğu mikro elementler:

• Demir (Fe)
• Bakır (Cu)
• Çinko (Zn)
• Manganez (Mn)
• Boron (B)
• Molibden (Mo)
• Sodyum (Na)
• Kobalt (Co) ve diğer mikro elementler (Klor (Cl), Selenyum (Se), Florür (F), Nikel (Ni), Platin (Pt), İyot (I), Alüminyum (Al), Silikon (Si) ve Vanadyum (V)) olarak sıralanabilir.

Demir (Fe)

Demir, akvaryum bitkilerinde klorofil üretimini doğrudan etkileyen, bitki sağlığı ve renklenmesi konusunda önemli bir yere sahip olan immobil(taşınamayan) nitelikteki mikro besinlerden biridir. Periyodik cetvelde “Fe” simgesiyle gösterilir. Nitrojenin kullanılmasını sağlayarak enerji transferi gibi fonksiyonların sağlıklı bir şekilde yürütülmesini sağlar.

Akvaryum bitkillerinde demir eksikliği belirtileri nelerdir? İmmobil yapıdaki demir besinin, akvaryum içerisinde eksik olması durumunda ortaya çıkacak belirtiler ilk olarak yeni yapraklar üzerinde görülecektir.

Yaprak yapıları ve dalların özellikle hızlı gelişen bitkilerde solgun olması, yeşil bitkilerin yapraklarında renk açılmaları, yapraklar üzerindeki damarların yeşil olmasına karşın dokularda renk kayıpları oluşması, yeni filiz ve yaprakların daha küçük boyutlarda oluşması, eksikliğin oluştuğuna dair belirtiler arasındadır.

Düzenli olarak gübreleme yapılan akvaryumlarda demir eksikliği belirtileri ortaya çıktığında, bu semptomların akvaryumda demir eksikliği dolayısıyla oluştuğu düşünülse de bu durum eksikliğin olduğu anlamına gelmeyebilir. Makro elementlerle birlikte yapılan gübrelemede fosfat oranımız demir elementini baskılayarak bitkilerin kullanamayacağı bir yapıya dönüşmesine neden olabilmektedir.

Elementlerin birbiriyle olumsuz etkileşimi gibi sorunlarla karşılaşmamak için makro ve mikro gübrelerin farklı günlerde dozlanması daha doğru bir yaklaşım olacaktır. Akvaryum demir eksikliği durumunun ileri aşamalarında renkleri açılıp sararmaya yüz tutan yaprakların saydamlaşarak kırılgan bir hal aldıkları, devamındaki süreçte dökülmeye başladıkları anlaşılacaktır.

Akvaryum demir eksikliğine yönelik belirtilerin tespit edilmesi halinde gübreleme ile bu açığın kapatılması sağlanmalıdır. Eksikliğin giderilmesi için akvaryum demir gübresi kullanılmalı, akvaryuma paslanması için çivi benzeri ürünlerin eklenmesinden uzak durulmalıdır. Çünkü bitki akvaryumları için özel olarak üretilen akvaryum demir gübresi içeriği, paslı demir üzerindeki demir yapısından farklı bir formdadır.

Bakır(Cu)

Bakır, fotosentezin sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilmesi ve bitkinin hücre yapısındaki duvarların güçlendirilmesi için önemli mikro besinlerden biridir. Bakırda demir gibi immobil yapıdaki yapıda bir besindir. Akvaryum bitkilerinde bakır eksikliği söz konusu olduğunda bitkilerin görünümü ve fiziki yapısında bozulmalar oluşacaktır.

Akvaryumda bakır eksikliği belirtileri nelerdir? Bakır elementinin bitki bünyesindeki eksiklik belirtileri de yeni yaprak ve sürgünler üzerinde ortaya çıkmaktadır. Yaprak uçlarında ölümler, yaprakların içe doğru bükülmeleri, gelişimin yavaşlamasıyla baş gösteren eksiklik belirtileri bitki gövdesinin cılızlaşarak yatık bir hal alması ve yaprak dökümleriyle kendini gösterecektir.

pH seviyesinin yüksek olması, yüksek dozda demir ve fosfat enjekte edilmesi de bakırı baskılayarak bitkiler tarafından kullanılmasını engelleyebilmekte, kullanımı engellenen bakır neticesinde akvaryum bakır eksikliği belirtileri görülebilmektedir. Ayrıca akvaryum suyundaki bakırın haddinden fazla olması da bitkiler ve karidesler gibi omurgasız canlılar üzerinde olumsuz etkilere neden olacaktır.

Yüksek bakır miktarı karideslerin ölümlerine neden olmakta, bitkilerin yeni filiz  ve kök oluşumlarını olumsuz etkilemektedir. Bu nedenle akvaryum bakır gübresi kullanımında son derece ihtiyatlı davranılmalıdır. Kullanılacak ürünün içeriğindeki akvaryum bakır gübresi miktarı kontrol edilerek kullanım talimatına uygun ölçüde dozlama yapılmalıdır.

Çinko (Zn)

Bitkiler için mobil yapıdaki mikro besinlerden biridir. Periyodik cetvelde “Zn” simgesiyle gösterilir. Bitki hücre yapılarındaki enzimlerin, protein sentezi ve enerji üretimi gibi bitkilerin hayati fonksiyonlarının düzenli çalışması için büyük öneme sahiptir.

Demir ve bakırda da olduğu gibi pH seviyesinin yüksek olması, yüksek dozda demir ve fosfat enjekte edilmesi de bakırı baskılayarak bitkiler tarafından kullanılmasını engelleyebilmekte, bitkiler üzerinde akvaryum bitkilerinde çinko eksikliği belirtileri görülebilmektedir.

Akvaryumda çinko eksikliği belirtileri nelerdir? Akvaryum içerisinde çinko eksiliği söz konusu olduğunda, eksiklik belirtileri yaşlı yapraklar üzerinde tespit edilebilmektedir. Yaprak uçlarında başlayan sararmanın damarların arasındaki dokulara yayılması söz konusu olacaktır. Akvaryum çinko gübresi adı altında ayrı bir ürün bulunmamaktadır. Genellikle akvaryum mikro element gübresi ürünlerinin bir çoğunda yeterli oranlarda çinko minerali bulunmaktadır.

Manganez (Mn)

Manganez, bitkilerin fotosentez reaksiyonunda ve gelişiminde oldukça önemli immobil yapıdaki mikro besinlerden biridir. Periyodik cetvelde “Mn” simgesiyle gösterilir. Peki, akvaryum bitkilerinde manganez eksikliği belirtileri nelerdir?

Akvaryum manganez eksikliği hallerinde, yapraklar üzerindeki damarların yeşil olmasına karşın dokularda sararmanın oluşması, yeni filizlerin ve yaprakların küçülen yapılarıyla belirtiler görülmeye başlar. İlerleyen safhalarda yavaşlayan gelişim tamamen durabilecektir.

Akvaryum manganez eksikliği dışında, belirtilerin yaşanması halinde akvaryuma eklenen Demir miktarı kontrol edilmelidir. Demirin fazla eklenmesi, manganez ile etkileşime girmesine neden olarak eksiklik belirtilerinin yaşanmasına neden olabilmektedir. Demir ve manganez arasındaki etkileşim birbirlerini baskılayabilen yapıda olduklarından manganezinde fazla olduğu sularda demir eksikliğinin ortaya çıkması durumları oluşmaktadır.

Boron (B)

Boron yani bililen adıyla Bor elementi, hücre duvarlarının sağlıklı bir şekilde oluşmasını sağlayan immobil nitelikteki mikro besinlerden biridir. Periyodik cetvel üzerinde “B” simgesi ile gösterilir.

Bitkiler üzerinde hormon miktarlarının düzenlenmesini, sağlıklı besin depo dokularının oluşmasını, şeker nakli ve enerji sentezinin yapılmasını sağlayarak çiçeklerin oluşmasında önemli bir besindir. Akvaryum bitkilerinde boron eksikliği oluşması durumunda yeni yapraklarda bükük yapıda, içe dönük ve küçük oluşumlar gözlemlenecektir.

Yeni sürgünlerin ölümleri, dal ve kök gelişimde cılızlaşmalarla devam eksiklik belirtileri, köklerin ve yeni filizlerin ölümleriyle devam eden belirtiler yaşanacaktır. Bor eksikliği, kalsiyum elementinin eksikliğinde oluşan belirtilerle benzerlik gösteren yapıdadır.

Molibden (Mo)

Molibden, protein sentezinin yapılmasını, nitrojen ve sülfürün kullanılmasını sağlayan mobil yapıdaki mikro besinlerden biridir. Periyodik cetvel üzerinde “Mo” simgesiyle gösterilir. Bitkilerin ihtiyacı olan molibden miktarı o kadar azdır ki su değişimlerinde akvaryuma eklenen taze su içerisinde az da olsa bir miktar bulunmasından dolayı birçok bitki eksiklik belirtilerini göstermez.

Bitki yoğunluğu olan akvaryumlarda ve düşük pH seviyelerinde molibden alımı duraksayacağından, akvaryum bitkilerinde molibden eksikliği belirtileri ortaya çıkabilecektir. Eksikliğin söz konusu olduğu durumlarda, belirtiler Nitrojen eksikliğindeki belirtilere yakın olduğundan çoğu zaman nitrojen eksikliğiyle karıştırılabilmektedir. Eksiklik oluşması halinde belirtiler yaşlı yapraklar üzerinde gözlenmeye başlanacaktır.

Yaprakların yeşil hali sabit kalırken damarlar arasında sararmalar başlayarak bir süre sonra yaprakların birçoğuna yayılması durumu oluşacaktır. Eksikliğin devam etmesi halinde ise yeni filizler ve yapraklar daha dar bir yapıya sahip olacak, şekillerde deformasyon oluşacaktır. Ayrıca kimi yaprakların kahverengileşmeye başlayan kenarlarının oluştuğu gözden kaçmayacaktır.

Sodyum (Na)

Sodyum, fotosentez esnasında bitki bünyesindeki su dengesinin değişim göstermesini sağlayarak fotosentezin daha etkin bir şekilde gerçekleşmesini sağlayan mobil yapıdaki mikro besinlerden biridir. Periyodik cetvel üzerinde “Na” simgesiyle gösterilir.

Sodyum, şebeke sularımızda ve içme sularımızda “NaCl” yani tuz formunda bulunmaktadır. Bitkiler tuz bileşenini oluşturan soydum elementini kullanıyor olsa da fazlası bitkileri için yarardan çok zarara neden olacaktır.

Taze su içerisinde fazla miktarda sodyum bulunması ya da akvaryuma tuz eklenmesi durumunda artış gösteren tuz, bitkilerin su içerisinde olmasına rağmen su kaybetmesine neden olarak, susuz kalan bitkinin kurumasına yol açacaktır. Sularımızda bitkiler için yeteri miktarda sodyumun bulunması sayesinde akvaryum bitkilerinde sodyum eksikliği belirtilerinin tespiti mümkün olmayacaktır.

Kobalt (Co)

Kobalt, bitki bünyesindeki birçok enzimin aktif edici unsuru olarak, nitrojenin etkin kullanılmasını sağlayan, B12 vitaminin dokulardaki bileşeni yapısında olan, gelişimi destekleyici yapıdaki mobil nitelikli mikro besinlerden biridir. Periyodik cetvel üzerinde “Co” simgesiyle gösterilir.

Eksiklik belirtileri Kobaltın mobil yapıda olması dolayısıyla öncelikle yaşlı yapraklar üzerinde görülecektir. Sararmaya başlayan eski yapraklarla ortaya çıkan eksiklik belirtileri, yeni yaprakların hızlı yaşlanması ve bitki gelişiminin yavaşlayarak durması şeklinde gözlemlenecektir.

Yine sodyum elementinde olduğu gibi sularımızda ya da akvaryumda kullandığımız eser element gübrelerinde bitkiler için yeteri miktarda kobalt bulunması sayesinde; akvaryum bitkilerinde kobalt eksikliği yaşanmayacağından, belirtilerinin tespiti de mümkün olmayacaktır.

Diğer Mikro Elementler

Yukarıdaki başlıklar altında incelenen eser elementlerin dışında bitki bünyesinde ihtiyaç duyulabilen ve profesyonel mikro gübreler içerisinde yer alabilen diğer mikro besinler ise “Klor (Cl), Selenyum (Se), Florür (F), Nikel (Ni), Platin (Pt), İyot (I), Alüminyum (Al), Silikon (Si) ve Vanadyum (V) olarak sıralanabilir.

Akvaryum Mikro Element Eksikliği Belirtileri Hakkında Önemli Bilgiler

Bitkilerin ihtiyacı olan mikro elementler belirli başlıklar altında incelenmiş olsa da, araştırmalar neticesinde paylaşılan bilgiler kesin bilimsel kanıtlara dayanmamaktadır. Profesyonel olarak bitki yetiştiriciliği alanındaki biyolojik araştırmalar, deneyler ve gözlemler neticesinde bitkilerin eksiklik belirtileri baz alınarak mikro elementlerin bitki bünyesindeki etkileri açıklanmaya çalışılmıştır.

Akvaryumda Mikro Element Gübresi Kullanımının Püf Noktaları

Mikro element gübresi kullanımında, akvaryum sıvı gübre içeriği kontrol edilmelidir. İçeriğindeki mikro element türleri ve miktarları tespit edilerek, kullanım talimatlarına uygun şekilde dozlama yapılmalıdır. Ayrıca çoğu eser elementler azlık ya da çokluk durumlarında diğer mineraller ve NPK gübreler ile etkileşime girmektedir. Etkileşimlerin neden olabileceği olumsuz durumları engellemek amacıyla gereğinden fazla gübreleme yapmamaya ve makro gübrelerin kullanıldığı günlerde mikro gübre takviyesi yapmamaya dikkat edin.

Bitki akvaryumu bakımında doğru gübreleme metodu öncelikle kullanım talimatlarıyla oluşturulur. Fakat zamanla edinilen tecrübeler ve eksikliklerin tespitine aşina olmanız durumunda kendi gübreleme metodunuzun oluşacağı da aşikardır.

Son olarak;

Bitki Akvaryumu Besin Kaynakları konulu makalemize göz atmak isterseniz tıklayınız.

Ayrıca; Akvaryum Bitkilerinin İhtiyacı Olan Mineral Besinler hakkında detaylı edinmek için tıklayınız.

Son olarak, Bitki Akvaryumu İçin Makro Besinler hakkında detaylı bilgilerden oluşan makalemizi incelemek isterseniz tıklayınız.

Fotoğraf Galerisi